Załóżmy, że mamy do czynienia z materiałem, który zalega na magazynie dłużej niż 1 rok (informację o tym możemy uzyskać np. z raportu wiekowania zapasów lub innego równorzędnego dokumentu). Jego wartość księgowa na bilansie zamknięcie (31.12.2013) wynosi 10 tys. zł, na bilansie otwarcia (31.12.2012) była równa 15 tys. zł. Przyjmijmy również, że wartość zezłomowana wynosi 1 tys. zł.

Odpis wyliczyć można w dwóch kolejnych krokach:

KROK 1. Ustalenie odpisu procentowego
% odpis = (10 tys. + 1 tys.) / 15 tys. x100% = 73,3%

KROK 2. Ustalenie odpisu kwotowego
73,3% x 10 tys. = 7,3 tys. zł

Zatem odpis aktualizujący w omawianym przypadku wynosi 7,3 tys. zł

Jeśli mamy natomiast do czynienia z sytuacją, w której cena sprzedaży zapasu jest niższa od ceny ewidencyjnej, powinniśmy dokonać odpisu aktualizującego w wysokości tej różnicy.

Załóżmy, że wartość księgowa wybranego materiału wynosi 5 tys. zł. Jednostka posiada 1.000 szt. tegoż materiału. Cena sprzedaży jest równa 4 zł za sztukę.

Odpis aktualizujący jest zatem równy 1 tys. zł.(tj. 5 tys. ? 1.000 szt. x 4 zł/szt.).

Odpis aktualizujący jest księgowany w rachunku wyników jako pozostałe koszty operacyjne (Wn) w korespondencji z kontem odpisu aktualizującego wartość zapasów (Ma).

Jednakże poprawne ujęcie w księgach rachunkowych odpisów aktualizujących zapasy jest uwarunkowane przyjętym sposobem ewidencji. Przypomnijmy, że kierownik jednostki, uwzględniając rodzaj i wartość poszczególnych grup rzeczowych składników aktywów obrotowych posiadanych przez jednostkę, podejmuje decyzję o stosowaniu jednej z następujących metod prowadzenia kont ksiąg pomocniczych dla tych grup składników:

1. ewidencję ilościowo-wartościową, w której dla każdego składnika ujmuje się obroty i stany w jednostkach naturalnych i pieniężnych,
2. ewidencję ilościową obrotów i stanów, prowadzoną dla poszczególnych składników lub ich jednorodnych grup wyłącznie w jednostkach naturalnych. Wartość stanu wycenia się przynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego, za który następują rozliczenia z budżetem z tytułu podatku dochodowego, dokonane na podstawie danych rzeczywistych,
3. ewidencję wartościową obrotów i stanów towarów oraz opakowań, prowadzoną dla punktów obrotu detalicznego lub miejsc składowania, której przedmiotem zapisów są tylko przychody, rozchody i stany całego zapasu,
4. odpisywania w koszty wartości materiałów i towarów na dzień ich zakupu lub produktów gotowych w momencie ich wytworzenia, połączone z ustalaniem stanu tych składników aktywów i jego wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu, nie później niż na dzień bilansowy.

Załóżmy, że w wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji rzeczowych aktywów obrotowych stwierdzono wady na zapasach, w związku z czym podjęto decyzję o obniżeniu ceny z 2 tys. zł do 1,8 tys. zł.

Wartość 0,2 tys. zł powinniśmy zatem zaksięgować po stronie Wn konta pozostałe koszty operacyjne, natomiast po stronie Ma zapis znajdzie się na koncie zespołu 3 odpisy aktualizujące.

Strona główna Wszystkie wpisy